Prinkipo’da Hayaller

Bugün, İstanbul’da Atatürk’le ilgili çok önemli eşyalar ve evrakların satışa çıkacağı bir müzayede gerçekleşecek. Bu önemli etkinlikteki kıymetli parçalaradan biri, erken dönem Cumhuriyet’i fotoğraflayan Jean Weinberg’in Atatürk portresi. Weinberg’in çalışmalarını bilirdim ama yukarıda gördüğünüz ve koleksiyonumda olan Troçki’nin Büyükada Arap İzzet Paşa Köşkü’nde, günlük rutini olan okuma yazma işlerini yaparken çekilmiş bu oldukça bilinen fotoğrafının da aynı sanatçıya ait olduğunu, satın aldıktan sonra öğrendim.

Troçki, malumunuz 29’da İstanbul’a sürgüne yollanmış, en önemli kitaplarını burada yazmış, dört sene kadar adada ikamet ettikten sonra İsveç ve Fransa, ardından da bir buz baltası vasıtasıyla eceliyle tanışacağı Meksika’ya gitmişti. Sen Sovyetler’in dibinde İstanbul’da uzunca bir süre kal, dünyanın bambaşka bir köşesinde cinayete kurban git. Ne olursa olsun, kim olursa olsun, hüzünlü bir son.

Bu trajik son bana nedense, tarihe bambaşka bir şekilde geçen Nazi subayı Doktor Mengele’nin sonunu getiriyor. Dostum, hocam Norman Stone anlatmıştı: Mengele Latin Amerika’ya kaçmadan önce oğluyla bir ormanda buluşur. Buluşma sırasında, çakısıyla ağaç parçasından bir düdük yapar ve bunu oğluna, bir hoşçakal hediyesi olarak verir. Genç adam, çocukluğunda, daha henüz türlü günaha karışmamış babasının yine aynı çakıyla şekil verdiği bir başka ahşap düdüğü hatırlar, ağlamaya başlar. Aynı yerde, aynı ağacın altında, ama artık affedilemez suçlara ortak olarak geri dönüşü olmayan bir yola giren ve bir daha asla göremeyeceğinizi bildiğiniz babanız… Kader ağlarını er ya da geç örüyor… Üstelik öyle bir örüyor ki, bir nesil sonranız sizinle bağları anlaşılmasın diye yaşadıkları şehirleri, hatta ülkeleri, soyadlarını filan değiştiriyorlar. Allah kimsenin başına  vermesin.

Neyse, hüzünlerle dolu insanlık tarihinin karanlık tarafında kalanları bırakıp, sevgili dostum, ağabeyim, akademisyen Mitat Uysal’ın yine bir Nisan ayında, bir ada gezisi sırasında yazdığı Troçki’ye adanmış şiiriyle bitirelim:

PRİNKİPO’DA HAYALLER

Büyükada meydanı

Gece yarısı

Soğuk bir bahar günü

Otel odasındayım

Kimseler yok ışıklı meydanda

Sesler yok

Ümitler yok

Aşklar yok

Büyükada meydanında

Gece yarısı

Bir adam yürüyor

Yokuş yukarı

Uzak zamanlarda

Kızıl sakalı

Kaşkoluna uzanmış

Gözünde gözlükler

Ve göz yaşları

Kızıl Rusya ovaları

Ve mujikler

Çaykovski sedaları

Ve kuşlar

Gene denizi koklamış

Ve filesinde üç beş balık 

Yüreğinde cehennem sevdaları

MİTAT UYSAL

Shopping Cart
Scroll to Top