Bu hafta en sevdiğimiz konuları birleştiriyoruz: Kediler, El Yazmaları ve Orta Çağ. Bildiğiniz üzere, internet kedilere bayılıyor! Sosyal medyayı aktif olarak kullananlardansanız, en az 10 kedi resmi yahut videosu görmeden günü geçirmeniz mümkün değil. Bu minik, oldukça sevimli, çoğunlukla tekinsiz hayvanlarla ilişkimiz çok eski çağlara dayanıyor. Söylenen o ki, insanlar tarıma geçtiklerinde onları fareler, fareleri ise kediler takip etmiş. Kedilerin farelerden kaçtığını anlayan insanlar da kedilere yemek vererek beslemeye başlamışlar. Böylelikle de uzun süreli dostluğumuz başlamış. Bazı medeniyetler bu dostluğu çok ileriye götürmüşler. Mesela Antik Mısırlılar kedileri ev hanesinden sayarak öldüklerinde yas tuttukları gibi, bedenlerini de mumyalatmışlar.
İç içe yaşadığımız, sevdiğimiz, nefret ettiğimiz, saygı duyduğumuz çoğu nesne ve canlı gibi, kediler de sanat eserlerinin, kitapların bir parçası olmuş. Bu hafta Orta Çağ el yazmalarında resmedilen kedileri sizlerle paylaşacağız.
Gregory the Great, Moralia in Job, Germany (Arnstein), 2nd half of the 12th century.
İlk resimde de görebileceğiniz üzere, Orta Çağ yazmalarında kediler avcı doğaları öne çıkarılacak şekilde, genellikle de en bilindik avları olan farelerle resmedilirler. Hemen yukarıdaki resim ise, daha ilginç bir hikaye anlatıyor. Ağzında yakaladığı fare ile köpeğe yakalanan bir kedi görüyoruz. En az Tom ve Jerry kadar heyecanlı bir hikaye. Orta Çağlarda da bazı el yazmalarında Jerry benzeri, hınzır ve zeki fareler görülür.
Book of Hours, England (London), c. 1320-c. 1330
Örneğin bu yazmada kaleyi kuşatan fareler ve korumaya çalışan bir kedi görüyoruz. Farenin sürekli kendisini baskılayan kediye karşı ayaklanması Orta Çağ’da sık sık kullanılan bir metaformuş. İnsanın söylenmemesi gerekeni söyleyebilmek için yaratabilecekleri ve hayal gücü her zaman, her çağda etkileyicidir.
Eğer evdeki kediniz sizi eğlendirmek için bu kadar çaba harcamıyorsa, bu resmi göstererek utandırabilirsiniz… Orta Çağ el yazmalarındaki kedilere dair bu kısa paylaşımımız ilginizi çektiyse, Twitter’daki Medieval Cats hesabını takip etmenizi öneririz.
MedievalCats hesabına gitmek için tıklayınız.
Kedilerle yazmalar arasındaki ilişki yalnız resmedilmelerinden ibaret değil. Mesela bazen kendi izini kendin bırakman gerekir diyip bu el yazmasının üstünde yürüyüp pati izlerini bırakan kedi gibi:
Kedi konusunda biraz daha bilgi isteyenler için