Yazma eserler konusu gündeme geldiğinde, en önemli hususlardan biri eserlerin adetleridir. Söz konusu yazma tek nüsha mıdır? Müellif nüshası mıdır. Telif ya da tercüme midir? Nüsha farkları var mıdır? Detaya inildikçe liste uzar gider. Özellikle ünik tabir edilen yazmalar için nice zamandır birbirinden güzel çalışmalara imza atan bir kurumumuz var: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı. Fatih dönemi ve bizzat Fatih Sultan Mehmet’e ait yazmalardan başlanarak, tarih, edebiyat, felsefe ve astronomiye dair birbirinden önemli yazmaları hem tıpkıbasım ve hem de çeviriyazı ve tercümeleri ile gün ışığına çıkarmaya devam ediyor. Kitap tutkunu dostlar olarak kurum başkanı Prof. Dr Muhittin Macit ve ekibine teşekkür ediyoruz.
İslam Dünyası için birincil kaynaklardan olan İmam Buhari’nin Sahih-I Buhari adıyla bilinen hadis derlemesinin dünya kütüphanelerinde bilinen en eski tarihli eksiksiz nüshasını da tıpkıbasım olarak yayımladılar. Bilindiği gibi Merhum Ali Emiri Efendi tek nüsha yazmaları edinemediği zaman gidip kendi eliyle bizzat yazıp bir nüsha olarak kendisi için kopya edermiş. Bugün O’nun kaptığı bu tarz çoğaltmalar Millet Kütüphanesi’nde mevcut. Yazma eserlerin yaptığı tıpkıbasımlar ise cildine varıncaya kadar birebir aynı biçimde özenle hazırlandığı için, bizlere tek nüsha eserlerden uğraşıp da elle yazıp kendimiz için çoğaltma zahmetinden kurtarıyor diyebiliriz. İki cilt halinde yayını yapılan Sahih-i Buhari Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi Morad Molla koleksiyonu 577 numarada kayıtlı nüsha. H. 550 (m.1155) ‘de Mağribi hat ile yazılan bu nüsha esasen Endülüs’ten Kuzey Afrika’ya oradan da Mısır’a, Mısır’dan da İstanbul’a 1470’lerde ulaşmış bir nüsha.
Yazma eserler Kurumu tarafından geçtiğimiz aylarda da bir başka yayın yapıldı: Tevrat Tercümesi. Sultan 3. Ahmet kitaplığı’na ait bir Tevrat yazması idi bu. Miladi 882 ‘de doğan Musevi müellif Sa’adya Gaon’un hazırladığı bu en eski Arapça Tevrat Tercümesi, kitap tarihimiz açısından önem taşımakta. Çünkü bu eserin ilk baskısı 1546’da Kanuni devrinde İstanbul’da kurulan Musevi Matbaası’nda yapılmıştı. Bu çok kıymetli baskı örneği de İbb. Atatürk Kitaplığı’nda mevcut. Fakat maalesef, yazma nüshadan yapılan basım ise basılmasına ragmen dağıtıma çıkarılamadı. Çünkü kültürel derinlikten yoksun bir takım çevreler tarafından koparılan yaygaralar yüzünden Yazma Eserler Kurumu adeta Tevrat Tercümesi yayınladığı için lince uğratılmak istendi. Ne yaptı isek elde edemedik bu eseri. Yayınlandı, çıktığı ilan edildi ve fakat satışa sunulamadı. Maalesef. Bu da anlam vermekte zorlandığımız bir durum oldu.
Tesadüfen bu yayından bulup edinebilir iseniz aman iyi muhafa ediniz. Çünkü ben gece gündüz aradım bir türlü bulamadım.
Hamiş: Basılan ve fakat satılamayan! Tevrat Tercümesi Müellifi hakkında daha fazla bilgiye şuradan ulaşılabilir. http://isamveri.org/pdfdrg/D03262/2015_1/2015_1_BAGIRMA.pdf
Görseller: (1) En eski Sahih-i Buhari nüshası neşri. (2)Basılıp dağıtılmayan Tevrat (3) 1546 basımı Tevrat’ın İbb. Atatürk Kitaplığı nüshası.
